امروزه لیفتراک‌ها به عنوان یکی از تجهیزات متداول در محل کار شناخته می‌شوند. این کامیون‌های کوچک صنعتی و البته پر قدرت برای حمل و جابجایی بارها مورد استفاده قرار می‌گیرند. با اینکه لیفتراک قدرتمند است، اما در کار با هر ماشین صنعتی خطراتی نیز وجود دارد.
با تخمینی که صورت گرفته بیش از یک میلیون دستگاه لیفتراک در کارگاه‌ها و کارخانه‌های داخلی مورد استفاده هستند که در نتیجه اطمینان از اقدامات ایمنی، ضروری است.
اداره ایمنی و بهداشت شغلی(OSHA) تخمین می‌زند که سالانه تقریباً 34900 آسیب جدی و 85 حادثه منجر به فوت بر اثر تصادفات لیفتراک صورت گرفته است.
نکته نگران کننده این است که 25 درصد این تصادفات در نتیجه آموزش ناکافی است و این اهمیت آموزش هر کارگر در مورد قوانین مهم عملکرد ایمن لیفتراک را نشان می‌دهد. با مرور و تمرین آموزش‌های ایمنی کار با لیفتراک، هم کارفرمایان و هم سایر اعضای مجموعه می‌توانند با خیال راحت در محل کاری ایمن مشغول به کار و فعالیت باشند.
در اینجا مهمترین نکات در مورد ایمنی لیفتراک آورده شده است.
1-دریافت گواهینامه لیفتراک
از آنجایی که بسیاری از حوادث به دلیل نداشتن مهارت کافی در کار با لیفتراک است، توصیه می‌شود فقط افرادی که مطابق با استانداردهای OSHA آموزش دیده و مجوز گرفته‌اند، مسئولیت کار با لیفتراک را بر عهده بگیرند.
توصیه می‌شود که کارفرمایان حداقل هر سه سال یکبار عملکرد کارکنان خود را ارزیابی کنند.
2- پوشیدن لباس مناسب
رانندگان لیفتراک علاوه بر داشتن کفش‌های ایمن و کلاه ایمنی باید ژاکت‌های مناسبی که قابلیت دیده شدن در تاریکی هم داشته باشند را بر تن داشته باشند.
همچنین از پوشیدن لباس‌های گشاد پرهیز نمایید تا از گیر کردن و ایجاد مشکلات در کار با لیفتراک جلوگیری شود.
3- شناخت کافی از مدل لیفتراک
لیفتراک‌ها بر حسب کاربری به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. از آنجایی که لیفتراک‌ها بر اساس محدودیت وزن، سرعت حرکت، شعاع چرخش و … کاربرد خاص خود را دارند، برای ایمنی بیشتر بهتر است که با مدل لیفتراک آشنایی داشته باشید.
چگونگی اختراع لیفتراک
4- بررسی روزانه تجهیزات
- قبل از شروع کار با لیفتراک حتما از نظر ایمنی و سلامت مورد بررسی قرار بگیرد.
- توصیه می شود برای شناسایی و ثبت مشکلات یا نواقص احتمالی ، بررسی روزانه با ناظر شیفت صورت بگیرد.
- تمامی تجهیزاتی که نیاز به تعمیر دارند نباید مورد استفاده قرار گیرند.
- بررسی توصیه شده می تواند شامل موارد زیر باشد:
- توصیه می شود که حتما ترمز ، چراغ ها ، بوق و فرمان آزمایش شوند.
- دکل و محافظ بالابر از نظر خرابی بررسی شوند.
- بازرسی باد تایرها و سطح مایعاتی چون (هیدرولیک ، ترمز ، موتور ، سوخت و مایع خنک کننده)
- نشتی آب ، روغن یا رادیاتور بررسی شود.
- از سلامتی چنگال های لیفتراک اطمینان حاصل کنید (به عنوان مثال مستقیم ، بدون ترک ، بدون اعوجاج)
- به دنبال خطرات احتمالی باشید.
5-داشتن زاویه دید 360 درجه
همواره چنگال‌ها را نزدیک زمین نگه دارید تا دید واضحی نسبت به جلو داشته باشید. اگر باز دید شما را محدود می‌کند، تجهیزات را برعکس کار کنید. همیشه هنگام قرارگیری بار، اطمینان حاصل کنید که دید خوبی نسبت به قفسه دارید.
بهترین روش‌های اضافی تعریف شده توسط OSHA عبارتند از:
- همیشه با عابران پیاده و سایر کارگران ارتباط چشمی برقرار کنید.
- همیشه به مسیر حرکت توجه داشته باشید.
- برای افزایش دید از آینه های دید عقب استفاده کنید.
- موقع کار در شب ، فضای باز یا در مناطقی که به نور اضافی نیاز است ، از چراغ های جلو استفاده کنید.
می‌توانید بقیه نکات را در وب سایت OSHA مطالعه کنید.
6- سیستم علامت گذاری کف را پیاده سازی کنید
استفاده از سیستم مارک گذاری کف می‌تواند به افزایش ایمنی کارگران کمک کند. از خطوط زردرنگ برای مشخص کردن خطرات فیزیکی، مانند مناطقی که در معرض سقوط یا لغزش قرار دارند، و از رنگ قرمز برای مشخص کردن خطرات آتش سوزی، تجهیزات آتش نشانی و کلیدهای اضطراری استفاده کنید.
راهنماها و علائم راهنمایی را در سرتاسر انبار قرار دهید تا عابران پیاده از مسیرهای لیفتراک دور شوند، لیفتراک‌ها را در مسیرهای ایمن هدایت کنید و جریان کلی ترافیک را بهبود ببخشید.
می‌توانید بقیه نکات را در وب سایت OSHA مطالعه کنید.
7- ظرفیت تجهیزات را حفظ کنید
از ظرفیت لیفتراک خود و دیگر تجهیزات آگاهی داشته باشید. از حمل و بارگیری بارهایی با وزن بیشتر از ظرفیت لیفتراک خودداری کنید.
بارگیری بیش از حد لیفتراک علاوه بر اینکه باعث بلند شدن چرخ های عقب از زمین می‌شود بلکه باعث سقوط کل دستگاه و حتی آسیب رساندن به پرسنل و تجهیزات و مواد شود.
8- هرگز افراد اضافی را حمل نکنید
به کارگران دیگر اجازه ندهید که با شما بر روی تجهیزات سوار شوند ، مگر اینکه صندلی دوم در لیفتراک تعبیه شده باشد.
از لیفتراک برای بلند کردن افراد استفاده نکنید، زیرا لیفتراک‌ها برای حمل بار طراحی شده‌اند. در صورت نیاز به بلند کردن فرد، فقط از یک سکوی کار و قفس ایمن استفاده کنید.
9- به پایداری لیفتراک توجه کنید
قبل از استفاده از لیفتراک، اطمینان حاصل کنید که دست‌ها و کفش‌های شما کاملا خشک هستند و در موقعیتی راحت و با کنترل کافی پشت لیفتراک بنشینید.
علاوه بر اینها اقدامات زیر را انجام دهید تا ایمنی شما افزایش یابد:
هر لیفتراک دارای یک مرکز ثقل است – نقطه‌ای که وزن لیفتراک با باری که حمل می‌کند برابر است.
لیفتراک‌ها براساس سیستم تعلیق سه نقطه‌ای ساخته شده‌اند، به نام “مثلث پایداری” که اپراتورها باید در داخل آن بمانند تا از سقوط آن جلوگیری کنند.
هرچه بار بیشتر باشد، مرکز ثقل از مرکز بار دورتر می‌شود و ظرفیت حمل لیفتراک را کاهش می‌دهد.
بشکه گیر یا پالت؟ مسئله این است…
10- از پایداری و ایمنی بارها اطمینان حاصل کنید.
هنگام قرار دادن بارها روی اسکله بارگیری، حتماً آنها را از نظر تعادل بررسی کنید. بار را تا حد امکان به سمت عقب متمایل کنید و همچنین چنگال‌ها را تا حد ممکن پایین نگه دارید تا پایداری تجهیزات خصوصاً هنگام حرکت روی رمپ‌ها افزایش یابد.
در صورت لزوم از طناب یا اتصال برای محکم نگه داشتن پشته‌ها و بارهای سنگین استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که پالت برای وزن بار مناسب باشد.
11- با سرعت مناسب حرکت کنید
از محدوده سرعت تعیین شده برای کار با لیفتراک تخطی نکنید. هنگام چرخش‌های شدید، متوقف نشدن، چرخش، تغییر جهت ناگهانی یا حرکت سریع ضروری است، زیرا این اقدامات می‌تواند باعث واژگونی لیفتراک شود.
کارشناسان توصیه می‌کنند در چنین مواقعی در لیفتراک بمانید، فرمان را محکم بگیرید و پاهای خود را محکم کنید.
12- فاصله عملیاتی ایمن را حفظ کنید
همیشه مراقب تجهیزات اطراف در محل کار باشید. مگر اینکه کاملاً ضروری باشد، لیفتراک را در مجاورت ماشین آلات دیگر قرار ندهید و یک فاصله ایمن داشته باشید تا بتوانید با خیال راحت فضای اتاق را ترک کنید و از برخورد با ماشین‌های دیگری که در حال حرکت هستند جلوگیری کنید.
13- از مناطق با تجهیزات خطرناک خودداری کنید.
از ایستادن یا راه رفتن موقع حمل و بارگیری لیفتراک خودداری کنید، زیرا بار ممکن است روی هر کسی که در زیر آن قرار دارد، بیفتد. دست‌ها و پاها را به دور از دکل لیفتراک نگه دارید، زیرا دکل متحرک می‌تواند آسیب جدی وارد کند.
14- سوخت گیری و شارژ مجدد لیفتراک را انجام دهید
مهم است که تجهیزات کاملاً شارژ و سوخت داشته باشند. حتماً در مکان‌هایی که به طور خاص تعیین شده‌اند و معمولاً مناطق دارای تهویه مناسب و بدون شعله، شارژ و سوخت گیری کنید. موقع سوخت گیری لیفتراک حتما خاموش باشد.
چگونگی استفاده از لیفتراک
15- لیفتراک را در انتهای کار حتما پارک کنید.
در پایان شیفت، حتماً تجهیزات را در مناطق تعیین شده و مجاز پارک کنید. اطمینان حاصل کنید که مسیر پارکینگ مسدود نباشد و از ورود و خروج جلوگیری نشود.
موقع پارک کردن حتما چنگک‌ها را کاملاً پایین بیاورید تا متناسب با کف شوند، ترمز دستی را فشار داده، موتور را خاموش کرده و کلید را از سوییچ خارج کنید.